Hoe angst je werk ondermijnt

Angst is een alledaagse emotie. Vaak heb je niet door dat het een rol speelt in je leven, terwijl het wel je gedrag beïnvloedt en je blik beperkt. Het zorgt er onbewust voor dat je zaken wilt beheersen. En dat staat een oplossing voor de situatie in de weg. Hoe kun je dat doorbreken?

Op angst rust een taboe

Het is niet stoer om te zeggen dat je bang bent. Maar we zijn het vaker dan we denken en willen toegeven. Angst gaat vaak over bang zijn dat je niet erkend wordt. Of niet gezien. Op het moment dat je angst bij jezelf niet onderkent, ga je allerlei strategieën verzinnen om die angst te verbloemen, bijvoorbeeld:

• Je gaat de schuld bij een ander leggen (De organisatie werkt ook niet mee…).
• Je gaat de schuld bij jezelf neerleggen (Ik heb dit ook helemaal verkeerd aangepakt…).
• Je gaat het bagatelliseren (Ach, het is ook overal wat…).

Deze strategieën helpen je eigenlijk niet verder. In feite ligt er namelijk iets onder die angst. Je bent geraakt. Je voelt je niet gezien of genegeerd en dat maakt je bijvoorbeeld verdrietig of boos. Angst is alleen maar een manier om ermee om te gaan. Het heeft de hoop in zich dat je nog kunt vluchten. Het duwt je weer terug in die strategieën om van de angst (en wellicht die vervelende onderliggende emotie) af te komen.

Geef toe dat je bang bent

Pas als je toegeeft bang te zijn, kun je aan de slag met een structurele oplossing. Op het moment dat je het uitspreekt, voel je vaak al ontspanning. Dan ben je niet meer aan het beheersen, maar dan kun je gaan kijken naar wat je nodig hebt om (de oorzaak van) die onderliggende emotie te elimineren. Maar hoe pak je dat aan?

Stap 1 is om met de feiten te beginnen. Stel dat je vindt dat jouw leidinggevende niet goed naar je luistert. Dan zeg je niet: “Je luistert nooit naar mij.” Het is beter om te zeggen: “Ik heb jou toen en toen gemaild, maar ik heb daar nooit een antwoord op gehad.” Feitelijk zeg je: “Ik voel me niet gehoord.”

Stap 2 is om te zeggen wat je nodig hebt, waarbij je heel dicht bij jezelf blijft en wat het met jou doet: “Op het moment dat ik geen antwoord van je krijg, krijg ik het gevoel dat je het niet interessant vindt wat ik zeg en dat maakt me bang / boos / verdrietig.” Het is goed om hierbij zo dicht mogelijk bij de vier basisemoties te blijven: bang, bedroefd (verdrieting), blij, boos.

Bij stap 3 moet je vragen wat je graag wilt. Dan dwing je die persoon om ook daadwerkelijk ‘ja’ of ‘nee’ te zeggen (Dit is mijn behoefte en dit wil ik graag…). Bijvoorbeeld: “Als ik je mail, zou ik het fijn vinden als je me laat weten dat je het gezien hebt en wanneer ik een antwoord kan verwachten. Zou je dat in het vervolg willen doen?”

Ruim aannames uit de weg

Daarnaast is het goed om aannames te checken. Vaak handelen mensen namelijk onterecht op basis van aannames. Stel dat je leidinggevende tijdens een meeting even op zijn horloge kijkt of ineens fronst. Dat kan jou het gevoel geven dat je leidinggevende in zijn hoofd met heel andere dingen bezig is of dat hij het niet interessant vindt wat jij doet of zegt. Check of dat gevoel klopt!

Idealiter creëer je daarbij een setting waarin je leidinggevende (of een andere betrokkene) alleen 'ja' of 'nee' mag zeggen. Dat heet een “mind read check”. Vaak zal blijken dat je aanname niet klopt en dat je je voor niets zorgen hebt gemaakt. Dat moet je sterken voor een volgende situatie waarin je je angstig voelt.

BEKIJK DE TRAINING

Bovenstaande stappen om angsten tegen te gaan zijn gegeven door Dr. Mirjam Klein Wassink, (team)coach, loopbaanbegeleider en -adviseur. Mirjam is inhoudelijk verantwoordelijk voor de specialisatie Coaching binnen de Master Human Development. Naast modules Coaching in de organisatiecontext en Psychologie van coaching doceert ze ook in de Mastermodule Psychologie een inleiding.