Waarom je als professional altijd moet blijven reflecteren

Reflectie leidt naar de kern van een probleem

Volgens Wagenaar is samen reflecteren een belangrijke vaardigheid voor professionals, omdat ze op die manier sneller tot de kern komen en problemen oplossen. “Studenten die bij elkaar nagaan hoe een opdracht of module verloopt, of welke problemen iemand heeft en hoe ze daarbij kunnen helpen, levert veel op,” aldus Wagenaar. “Ze zien in dat je in veel gevallen samen sterker staat, en dat reflecteren nieuwe inzichten geeft om een probleem op te lossen. Dat faciliteren we met een online samenwerkingsomgeving waarin studenten onderling met elkaar kunnen overleggen. Maar natuurlijk ook met een cultuur die zo’n houding aanmoedigt: praat, stel vragen en leer van elkaar.”

Kloof tussen prestaties en zelfbeeld

Volgens Wagenaar hebben veruit de meeste mensen een vertekend beeld van hun prestaties. Hij stelt dat mensen hun talenten te vaak onderschatten en onderwaarderen, en vooral onthouden wat er niet goed ging. Van een vergeten afspraak tot negatieve feedback op een stuk of een gemiste deadline. “Goede prestaties worden vaak sneller vergeten. Zonder reflectie word je te veel geleefd door de waan van de dag. Maar door juist vaak terug te kijken op wat je hebt gedaan en waar je naartoe wilt, leer je een roadmap voor jezelf te maken. Je krijgt een beter beeld van je plek in het geheel en wat er wel goed ging. Zodra mensen hun prestaties plotten in een grafiek, zie je vrijwel altijd een stijgende lijn. En als je in diezelfde grafiek het verloop van je emoties over die prestaties zou plotten, zie je wellicht een lijn die veel grilliger is. Er zit gewoon een enorme kloof tussen onze prestaties en ons zelfbeeld. Met reflecteren dicht je die kloof.”

Nieuwe manieren voor reflectie

Wagenaar is altijd op zoek naar nieuwe manieren om reflecteren op een effectieve manier te integreren in de innovatie van ontwikkeltrajecten voor de professional van de toekomst. “Professionals worden sterker als reflecteren niet een verplichting is om een studiepunt te scoren, maar als een skill om sneller tot de kern van een vraagstuk te komen. Het is een integraal onderdeel van hun ontwikkeling als professional. Dat kan met veel meer dan alleen een reflectieverslag. Zo zijn ze op Stanford University bezig met zogenaamde skillprints waarop reflecteren veel visueler wordt aangepakt.

zo’n print kan je zien als een soort plattegrond van een metronetwerk van een grote stad, waarin je van knooppunt naar knooppunt beweegt, en zo een route voor jezelf maakt hoe je een professional wordt op welke gebieden. Waar nam je een afslag en waarom? Op welke halte bleef je langer staan?”

Denken met je rechterhersenhelft

“Door een skillprint zie je onmiddellijk waar je staat in je eigen leerproces. Wat heb je bereikt, wat wil je nog bereiken en welke rol speelt de volgende ‘halte’ in je leerproces? Door het te visualiseren doorloop je het hele proces nog eens met je rechterhersenhelft, waar de creativiteit zit. Maar bovenal is de skillprint een dialooginstrument: een kaart die anderen uitnodigt om jou die fundamentele vragen te stellen waardoor je samen nieuwe mogelijkheden ontdekt. Een skillprint hoeft ook helemaal niet mooi te zijn, als het voor jou maar inzichtelijk is.”

Sleutel voor succesvol ondernemerschap

Die reflectie is volgens Wagenaar zo cruciaal, omdat het juist op organisatieniveau zo’n grote rol speelt in succesvol ondernemerschap. “In ons hoofd zit een manager en een filosoof.

De manager haat vragen, de filosoof is er gek op. De manager wil alle vragen het liefst meteen oplossen en verder gaan. De filosoof wil ‘zwangere’ vragen stellen waar een idee uit geboren kan worden. Ze zijn niet bedoeld om te beantwoorden, maar om een gesprek op gang te zetten. Verandering en inzicht te bewerkstelligen. Wie zijn we als bedrijf? Waarom doen we wat we doen? De kunst is om de filosoof en de manager beiden de ruimte te geven in je werk.”

“Die corporate reflectie is een belangrijk onderdeel in het bedrijfsleven. Het stelt je in staat om meer te doen dan alleen te bedenken hoe je bepaalde problemen zo snel en efficiënt mogelijk oplost. Het geeft je de mindset om nieuwe, spannende processen en denkwijzen te introduceren binnen een organisatie. Beslissingen die écht impact hebben. En dat vraagt om een manier van denken en reflecteren die je tijdens een studie echt aanmoedigt. Alleen zo kan je als professional echt belangrijke stappen zetten."

Wil je weten welke koers je wil varen als professional? Dat draait niet alleen om inhoudelijke kennis, dat gaat ook om wie je bent als professional en wat bij jou als persoon past. Wil je je rol in de organisatie verdiepen door je persoonlijke en professionele mogelijkheden verder te verkennen en hier keuzes aan te verbinden? Ontdek de HBO module Professionele ontwikkeling. onderdeel van de nieuwe bacheloropleiding Bedrijfskunde.

BEKIJK DE OPLEIDING